Koois Favoriete Films Aller Tijden: The Hunchback of Notre Dame [47]

Nummer 47: The Hunchback Of Notre Dame [1939 - William Dieterle] 1939 wordt nog steeds gezien als het hoogtepunt van de Gouden Eeuw van Hollywood. Drie films uit dat jaar staan in mijn Top 50 en dan heb ik het niet over "The Wizard Of Oz", "Gone With The Wind", "Wuthering Heights", "Ninotchka", "Stagecoach "of "Gunga Din", die in datzelfde jaar werden uitgebracht. "The Hunchback Of Notre Dame" is één van de bewijzen waarom 1939 nog steeds als het beste filmjaar aller tijden gezien kan worden. Het is veelzeggend dat deze film slechts 2 Oscarnominaties kreeg [voor respectievelijk geluid en muzikale score]. Wellicht komt dat omdat het publiek zich de groots opgezette versie uit 1923, met de legendarische Lon Chaney [links], nog konden herinneren.

Charles Laughton [rechts] speelt de titelrol en geeft één van de meest indrukwekkende vertolkingen uit de filmgeschiedenis, zonder enige twijfel is dit de beste Quasimodo ooit. Laughton heeft nauwelijks dialoog, maar legt met sublieme pantomime een keur aan emoties bloot. Quasimodo is speels, naïef en snakt naar erkenning en is loyaal aan een ieder die hem ook maar enig mededogen schenkt. Dit wordt duidelijk in de indrukwekkende Festival Of Fools-scène, die ook nog eens vlijmscherp is gemonteerd. Wanneer Quasimodo de ‘kroon’ krijgt omdat hij veruit de lelijkste van alle kandidaten is, aarzelt hij even, maar wanneer hij met een ondeugende blik de kroon opzet geniet hij van de aandacht die hij krijgt. Dat zijn ‘onderdanen’ hem feitelijk voor schut zetten beseft hij niet. Wanneer Frollo, de geniaal schurkachtige Cedric Hardwicke, een einde maakt aan de festiviteiten, huppelt Quasimodo achter zijn paard aan, daarbij zwaaiend met de kroon alsof het een pop is.

De beroemde scène waarin hij na een lijfstraf om water smeekt en dit uiteindelijk krijgt van Esmeralda, heeft geen woorden nodig om hartverscheurend te zijn en toont Charles Laughton op zijn allerbest. Maureen O’Hara [links] is ook perfect als het zigeunermeisje Esmeralda: charmant, gewiekst, loyaal, mooi maar vooral een sterke vrouw met een eigen wil. Harry Davenport zorgt voor een luchtige toon als de eigenwijze, maar bovenal wijze koning Lodewijk XI en Thomas Mitchell raakt precies de juiste snaar als Clopin, de leider van de vluchtelingen, de bedelaars en de zakkenrollers die zich op de scheidslijn tussen vertrouwen en wantrouwen zit.

De score van Alfred Newman is prachtig, maar schittert het meest in afwezigheid en dat is de verdienste van regisseur Willem Dieterle. Daar waar een andere regisseur de emotionele hoogtepunten zou verpesten met een strijkersensemble, kiest Dieterle voor de stilte, wetend dat het publiek de adem in zou houden om vervolgens met een brok in de keel de tranen uit de ogen te vegen. Maar geniet van de score in de grootste scènes, bijvoorbeeld tijdens The Festival Of Fools in het begin en de opmaat naar de bestorming van Notre Dame.

Het is bovendien verbluffend hoe het scenario van Sonya Levin en Bruno Frank probleemloos moderne, actuele thema’s verweeft in de film. De houding van Parijs ten opzichte van zigeuners legt een niet te missen link met de Jodenvervolging, de nadruk op de angst  van de autoriteiten voor en het belang van de boekdrukkunst was destijds actueel door het gebruik van oorlogspropaganda in 1939, maar is nog steeds relevant in deze tijd van Social Media, die ons voorziet in een stortvloed van gekleurde berichtgeving die bedoeld is om onze mening te beïnvloeden. En daarmee is "The Hunchback Of The Notre Dame" meer dan een voortreffelijk gemaakte, perfect geacteerde film: het is ééntje die bijna 80 jaar later nog steeds staat als een huis en nog steeds inspireert. Dat maakt deze film tot één van mijn favorieten aller tijden.